-Hocam, öncelikle bizler için kısaca kendinizi tanıtı mısınız?
-İsmim Demir Ali kurtulmuş. Bursa 1966 doğumlu, evli ve 4 çocuk babasıyım.
Hüsn-i hat ile tanışmadan evvel harika eserlerin bulunduğu, canlı müze ünvanında olan Bursa Ulu camiindeki harikulade yazılara bakıyor ve bu muhteşem çalışmaların oralara nasıl nakşedildiğini merak içinde seyrediyordum. 2004 yılında hocamız Mahmut ŞAHİN ile tanışmamız hat ve mürekkep serüvenimizi başlattı.
Yazının en önemli unsuru olan mürekkep ile de tanıştık. Bunun is olduğunu, eskimez olduğunu, ömrünün uzun olduğunu öğrenmek ilgili çekti. Hocam ile sohbetler sırasında kendisinin de bir dönem mürekkep yaptığını anlatmıştı. Bu bende merak uyandırdı. Hocamın bilgileri ile birlikte bir çok kaynaktan istifade ederek ilk is mürekkebi denemem bir bal mumunu yakmakla başladı.
-Evet mürekkepçilik bir sanattır çünkü her bir malzemesi özel ve doğaldır
Mürekkebi oluşturmak için ölçüler ile hareket etmelisiniz ki yazma özelliğini meydana getirebilesiniz. Bununla birlikte hema kıcı özelliği olmalı, hem de renginin tam kıvamında olmalı.Bu sebeple mürekkep yapmak da bir sanattır marifet gerektirir.
İs mürekkebinin diğerlerinden ayıran özelliği şunlardır: İs mürekkebinin en başta yüzlerce yıl özelliğini bozmadan kalabiliyor olması. Diğer bir özelliği hatalı bir çalışma oluşturduğunuzda düzeltilme yani silinebiliyor olmasıdır. Oysaki çini mürekkebi veyahut diğer mürekkeplerde uzun yıllar lehva olarak kalma özelliği kısıtlıdır. Ömürleri is mürekkebi kadar olamaz hiçbirinin. İçersinde kimyasallardan dolayı ya kağıda zarar verecektir ya da ömürlerinin kısalığı sebiyle uzun yıllar dayanamayacaktır.
-Eskiden beridir bu mürekkepler üretiliyor mu? Yoksa yeni bir başlangıç mı bu is mürekkepleri?
Eskiden varolan gibi is odalarımız şu an yok. Süleymaniyede biriken is çok hattatın mürekkebini karşılayacak miktarda değildi. Ayrıca o dönemde özel mürekkep imalatçıları vardı. Tüm her şey mürekkep ile yazıldığı için farklı çeşitlerde mürekkep üretiliyordu. Biz de aynı kalitedeki mürekkepleri günümüzde kendi imkanlarımız ile üretmeye çalışıyoruz. Fakat bu pek yeterli değil. Belkide akademik olarak ya bir üniversite desteği, ya da devlet desteği sağlanmak şartı ile tekrar is odaları oluşur ve kendimiz üretime geçebiliriz. Mesela japonya kendi öz alfabesini kullandığı gibi geçmişten gelen o mürekkeplerinin imalatını hiç kopartmadan devam ettirmiş. Yani geleneksel mürekkeplerini hala imal ediyorlar. Bizde de yeniden bir yapılanma ile o destek sağlanır ve arge çalışmaları yapılır ise bunu hayata geçirebiliriz. Bununla bereber bizde geleneğimize tekrar sahip çıkmış, geleneksel manada is mürekkebinin en kalitelisini imal etmiş oluruz inşaallah. Temennimiz bu yönde .
-Nasıl bir üretim metodu izliyorsunuz hocam?
Ben mürekkebi ecdadımızın bize aktardığı şekilde imal etmeye gayret gösteriyorum. Yani
is, zamk-ı arabi (Arap zamkı) ve saf su. Bu üçlü ile sabır ile hayata geçirmeye elimden geldiği kadar kaliteli, akıcı ve rahat bir yazı oluşturmak için gayret gösteriyorum. İmalat esnasında tabiki ölçüler ile haraket ediliyor.
Zamki arabisi çok olursa yazım zorluğu oluşur. Suyunu fazla atarsanız renki bozulur. İs yetersiz olursa sonuç çıkmaz. Her biri bir birini tamamlayacak nispette ölçülendirirseniz kaliteli mürekkep ortaya çıkıyor. Birde mürekkep yapım esnasında hissederek haraket ediyorsunuz. 'Evet oldu' diyebiliyorsunuz. Buda tecrübe ile oluşuyor. İs mürekkebinin kendine özgü bir yoğunluğu mevcuttur. Kaliteli mürekkep, akıcı olmalı, rengi koyu olmalı. Yazı yazan hattata keyif verdirmelidir. Bunlar var ise mürekkep olmuş ve kaliteyi yakalamış demektir.
Benim tespit ettiğim kadarı ile sağlıklı saklanır ise mürekkepte her hangi bir bozulma olmaz. Yıllarca bulunduğu ortamda hokkasında kalabilir. Ayrıca muhafazası için özel bir gayrete ihtiyacı yoktur .
-Ne kadar süredir bu işle iştigal ediyorsunuz hocam?
Yaklaşık 7 yıldır mürekkep yapma gayreti içersindeyim. İlk yaptığımda bulunduğum ortamdaki hattat kardeşlerimizle paylaşıyorduk. Daha sonra Mahmut hocamın teşviki ile Kocaeli, Eskişehir, Kütahya ve İstanbul başta olmak üzere talepler doğrultusunda diğer illere, hatta yurtdışına göndermeye başladım. Şu an Edirne'den Kars'a kadar bir çok ilden bana ulaşıyorlar. Hamd olsun bende kendilerine özenle ulaştırma gayreti içersindeyim
-Sizin uzun uğraşlar sonucu yaptığınız bu kaliteli is mürekkeplerini nasıl temin edebilir isteyenler?
Bana ulaşmak isteyenler Bin Sanat Galerisi veya sosyal medyadan
ulaşabilirler. Her kim olursa elimden geldiği kadar tüm kardeşlerime yardımcı oluyorum . Hepsine teşekkür ediyorum çok sağolsunlar ilgi gösteriyorlar. Tanışmak için sohbet için bulunduğumuz şehre, Bursa Irgandı Çarşılı Köprü Kubbe Sanata ziyaretime geliyorlar. Hasbihal ediyoruz, çay-kahve içiyoruz. Bursa'ya yolu düşen herkesi bekliyorum buyursunlar gelsinler.
Son söz olarak, bana bu söyleşi fırsatını verdiğiniz için sizlere de teşekkür ediyorum.
Demir Ali Kurtulmuş